Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü NATO, Ukrayna Savaşı’yla, “Soğuk Savaş’tan bu yana hiç olmadığı kadar” ehemmiyet kazandı.
Bir yandan yeni üyelerle İttifak genişletiliyor. Öte yandan İttifak, Rusya’ya karşı safları sıklaştırmak için çabalıyor.
NATO, 11-12 Temmuz’da yapılacak tepe öncesi bir de yeni Genel Sekreter arayışına girişti. NATO’nun başında uzun müddettir Jens Stoltenberg var.
72 yaşındaki Eski Norveç Başbakanı, yaklaşık 9 yıldır NATO Genel Sekreterliği yapıyor.
Görev mühleti üç sefer uzatılan Stoltenberg Eylül sonunda artık ayrılacağını ilan etti.
NATO, artık Stoltenberg’in halefini arıyor.
Üstelik birkaç hafta üzere kısa müddet içinde bir isim üzerinde uzlaşılması gerekiyor.
NATO Genel Sekreteri, seçimle değil üye ülkeler ortasında müzakereyle belirleniyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nden Türkiye’ye uzanan 31 ülkenin uzlaşması kolay değil, vakit alıyor.
Pazarlıklar büyük ölçüde kapalı kapılar arkasında yürütülüyor.
Henüz bir isim üzerinde uzlaşıldığına dair işaret yok.
Teamül, NATO Genel Sekreterliğine, Avrupa’dan birinin getirilmesi.
Ancak o ismin, NATO’nun hakim gücü Amerika Birleşik Devletleri’nin onayını alması gerekiyor.
Washington’dan gelen haberler Biden idaresinin şimdi favori adayının olmadığı istikametinde.
Konuya yakın bir kaynak Amerikan Lideri’nin danışmanlarıyla hararetli tartışmalarının sürdüğünü söylüyor.
Liderler, NATO’yu temsil etmesi için, son derece yetenekli, bağlantısı kuvvetli ve diplomat bir siyasetçi arıyor.
İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace, evvelki hafta “göreve talip olduğunu” ilan etti.
İttifak içinde büyük hürmet görse de Wallace’ın vazifesi almasının güç olduğu yorumu yapılıyor.
Çünkü pek çok ülke, NATO Genel Sekreterliği için Başbakanlık ya da Devlet Başkanlığı yapmış birini tercih ediyor.
Bu vazifesi üstlenen son iki isim bu özelliğe sahipti ve performansları takdir topladı.
Bazı ülkeler NATO’nun başında bir bayan görmek istiyor.
Burada Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, güçlü bir aday olarak öne çıkıyor.
Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen 45 yaşındaki Frederiksen, 2019’da Danimarka’nın en genç Başbakanı oldu.
COVID-19 salgınının yol açtığı krizle başa çıkma marifeti geçen yıl yine seçilmesini sağladı.
Bazı ülkeler, bilhassa Fransa, NATO’nun başında Avrupa Birliği’nden bir ismi görmek isityor.
Bunun AB ile NATO ortasındaki işbirliğini kolaylaştıracağını düşünüyor.
Bir AB ülkesinin bayan Başbakanı olarak Frederiksen, üstteki kriterleri karşılıyor.
Frederiksen “aday olmadığını” söyledi fakat misyonu istemediğini lisana getirmedi.
Görevi Frederiksen alırsa, NATO’nun başına üst üste üçüncü sefer Kuzey Avrupalı geçecek.
Bazı ülkeler Doğu Avrupalı birinin Genel Sekreter olmasını istiyor.
Estonya Başbakanı Kaja Kallas, Avrupa Kurulu Lideri Ursula von Der Leyen ve Kanada Başbakan Yardımcısı Chrystia Freeland’in de ismi geçiyor.
Estonya Başbakanı Kaja Kallas Bazı üyelerse Kallas’ı, Rusya konusunda fazla şahin bulunuyor.
Almanya, von der Leyen’in Komite’nin başında kalmasını istiyor.
Freeland da Avrupalı olmadığı için kriterleri tutturamıyor.
Hollanda Başbakanı Mark Rutte ile İspanya Başbakanı Pedro Sanchez de ismi geçen isimler ortasında.
Rutte, “görevi istemediğini” tekraren lisana getirdi. Sanchez ise ülkesinde seçime hazırlanıyor.
Diplomatlar, öne sürülen birtakım isimlerin Türkiye tarafından kabul edilmeyebileceğini savunuyor.
Bu da zati kısa olan aday listesini daha da kısaltıyor.
Bu durum, Stoltenberg’in misyon müddetinin dördüncü kere, tahminen bir yıl daha uzatılması ihtimalini artırıyor.
Stoltenberg, misyonu daha fazla sürdürmek istemediğini lisana getirdi.
Ancak teklif edilirse ne yapacağını söylemedi.
NATO Genel Sekreteri kim olursa olsun onu güç bir vazife bekliyor.
Öncelikle İttifak’ın bütün üyelerinin Ukrayna’ya takviyesinin devamlılığını sağlaması gerekiyor.
Bunu yaparken NATO’yu Rusya ile direkt bir savaştan muhafazası koşul.