Türkiye’de her yıl bin bireyden ikisinin yani yaklaşık 160 bin kişinin kalp damarlarındaki tıkanıklığa bağlı olarak hayatını kaybettiğini söyleyen Doç. Dr. Macit Bitargil “Kalbi besleyen ana damarlarda kritik düzeyde ve sayıda damar tıkanıklığı olduğu vakit ise hayat kurtaran ve hayat kalitesini yükselten koroner bypass ameliyatları gündeme geliyor. Ülkemizde her yıl yaklaşık 40 bin kişi koroner bypass yani kalp ameliyatı oluyor” diye konuşuyor. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Macit Bitargil, kalp damarlarında tıkanıklık ve koroner bypass ameliyatı hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı, değerli ihtarlar ve tekliflerde bulundu.
Göğüs ağrısına dikkat!
Kalbi besleyen damarlarda tıkanıklık olması durumunda kalp kaslarının yeteri kadar beslenemediğini, bu nedenle bilhassa kalbin iş yükü arttığında kalbin beyne kimi sinyaller yolladığını, bunun da öncelikle göğüs ağrısı ile kendini gösterdiğini vurgulayan Doç. Dr. Macit Bitargil “Özellikle yol yürümekle ya da yokuş üst çıkmakla gelen ve dinlenince geçen göğüs ağrılarını ciddiye alıp en kısa vakitte doktora görünmek gerekir. Tam teşekküllü bir hastanede kalp için görüntüleme formülleri uygulanarak kalp damar tıkanıklığı ortaya konulacak; kardiyolog ve kalp damar cerrahisi uzmanları bir ortaya gelerek bypass ameliyatı gerekip gerekmediğinin kararını ortak verecektir” dedi.
Kalp krizine yol açabiliyor
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Macit Bitargil, kalp damarlarındaki tıkanıklığın kalp krizine yol açabildiğini belirterek şöyle konuştu:
“Kalbin beslenmesini sağlayan, 2-4 mm aralığında çaplara sahip olan iki ana koroner arter ve onların kısımları mevcuttur. Bu damarlarda tıkanıklık kritik düzeylere ulaştığında ve bilhassa göğüs ağrıları başladığında hastalık ciddiye alınmazsa kalp krizine (miyokard enfarktüsü) yol açabiliyor. İlaç tedavisi, koroner balon anjioplasti ve/veya stentin yetersiz kaldığı durumda devreye koroner bypass ameliyatı giriyor.”
Koroner bypass ameliyatının, kalbin muhtaçlık duyduğu kanlanma ölçüsünü yine sağlamak, hastanın hayati tehlikesini ortadan kaldırmak, hayat kalitesini artırmak ve sağlıklı bir halde olağan hayata geri dönüşüne vesile olmak ismine devreye girdiğini vurgulayan Doç. Dr. Macit Bitargil, hangi tedavi tekniğinin uygulanması gerektiğine ait kararın, hastalığın durumuna nazaran hasta özelinde belirlendiğini söyledi.
Bu alışkanlıklar kalbi tehdit ediyor
Günümüzde sıhhatsiz hayat stili nedeniyle kalp ve damar hastalıklarının yaygınlaştığını vurgulayan Doç. Dr. Macit Bitargil, son yıllarda kalp hastalıklarından mevtin gençlerde de sık görüldüğüne dikkat çekti. Doç. Dr. Macit Bitargil, kalp damarlarında tıkanıklığa yol açarak bypass’a taban hazırlayan alışkanlıkları şöyle anlattı: “Yoğun gerilim kortizol sistemine bağlı olarak kan basıncını, kan şekerini ve kolesterol ölçüsünü artırarak bilhassa kalp damarlarımıza önemli ölçülerde ziyan vermektedir. Yüksek oranlarda alkol tüketmek, tütün mamulleri kullanarak dumana maruz kalmak, hareketsizlik, spor yapmamak, istikrarsız ve sıhhatsiz beslenmek, fazla tuz tüketmek, kalitesiz uyku üzere alışkanlıklar da kalp damarlarımız için ziyanlı olup bypass ameliyatına yer hazırlayan yanlış alışkanlıklardır.”
Koroner bypass ameliyatının yolu hastaya nazaran değişiyor
Acıbadem Taksim Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Macit Bitargil, koroner bypass ameliyatının usulünün, hastanın durumuna nazaran belirlendiğini belirterek, açık ya da kapalı her iki yolla de, damar tıkanıklığı hasebiyle kalbin etkilenen bölgelerine kanın sağlıklı biçimde yine ulaşmasının sağlanabildiğini söyledi. Bilhassa ‘Minimal invaziv’ de denilen kapalı ameliyat tekniğinde; son yıllarda teknoloji ve tıpta yaşanan süratli gelişmeler ve doktorların deneyimleri sayesinde bypass ameliyatının, göğsün ön kemiği kesilmeden, göğsün sol alt tarafında göğüs altından yapılan küçük bir kesi ile de gerçekleştirilebildiğini belirten Doç. Dr. Macit Bitargil, “Ameliyat esnasında kalbin kritik olarak daralan ya da tıkanan koroner damarlarına, göğüsten, bacaktan ya da koldan alınan damarlar yardımı ile bypass süreci yapılır. Böylelikle hastalık nedeni ile kalbin etkilenen bölgelerine tekrardan sağlıklı bir halde kanın ulaşması sağlanır. Genel anestezi altında ortalama 3-6 saat kadar süren bir işlemdir” dedi. Koroner bypass ameliyatı sonrasında yaklaşık 1 haftada taburcu olunurken, bedenin kendini toplama mühletinin 6-12 hafta ortasında değiştiğini belirten Doç. Dr. Macit Bitargil, tabip müsaade verdiği takdirde 4-6 hafta sonra iş hayatına dönülebileceğini ve spor aktivitelerine başlanabileceğini söyledi.
‘Artık damarlarım tıkanmaz’ demek yanlış!
Toplumda ‘kalbime koroner bypass ameiliyatı yapıldı, artık damarlarım tıkanmaz’ halinde inanış olduğunu, lakin bunun yanlışsız olmadığını vurgulayan Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Macit Bitargil, koroner bypass ameliyatında kullanılan damarların şuurlu ve tedaviye uyumlu hastalarda ameliyat sonrasında 10-15 yıl açık kalabildiğini, bu mühletten sonra vakitle yine tıkanabildiğini belirtti. Doç. Dr. Macit Bitargil, “Koroner bypass ameliyatından sonra hastaların kimi hayat usulü değişikliklerini gerçekleştirmesi çok kıymetli. Önerilen tedaviyi uygulamayan, denetimlerini ve ilaç kullanımlarını aksatan, ziyanlı alışkanlıklarına hala devam eden hastalarda ise erken periyot tıkanıklık ve yine müdahale durumları kelam konusu olabiliyor. Kalp ameliyatı sonrası gerilimden ve sigaradan kesinlikle uzak durulmalı, sağlıklı bir diyet programı uygulanmalı, verilen ilaçlar tertipli kullanılmalı ve tabip denetimleri aksatılmamalı” ihtarında bulundu.